جراحی دندان یکی از رایجترین اقدامات دندانپزشکی است که ممکن است شامل کشیدن دندان عقل، جراحی ریشه، جراحی لثه یا کاشت ایمپلنت باشد. با وجود اینکه بیشتر این جراحیها به صورت سرپایی انجام میشوند و زمان زیادی نمیبرند، اما دورهی مراقبت بعد از عمل از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
بسیاری از مشکلاتی که بیماران پس از جراحی تجربه میکنند، مانند خونریزیهای طولانی، عفونت، درد مزمن یا تأخیر در بهبودی زخم، مستقیماً به عدم رعایت نکات مراقبتی پس از جراحی مرتبط است. بنابراین، اگر میخواهید فرآیند ترمیم به شکل طبیعی، سریع و بدون دردسر انجام شود، لازم است دستورالعملهایی را که توسط دندانپزشک توصیه میشود با دقت دنبال کنید.
در این مقاله، با زبانی ساده و کاربردی، تمام مراقبتهای ضروری بعد از جراحی دندان را بررسی کردهایم؛ از کنترل خونریزی و کاهش تورم گرفته تا رژیم غذایی، بهداشت دهان و زمانهای هشدار برای مراجعه به پزشک.
📋 جدول خلاصه مراقبت های بعد از جراحی دندان
موضوع | اقدام | مدت/توضیح |
🩸 کنترل خونریزی | فشار گاز استریل | ۳۰ تا ۴۵ دقیقه |
🚱 عدم شست وشو و تف | قورت دادن بزاق | ۲۴ ساعت اول |
🍹 پرهیز از مکش | عدم استفاده از نی | تا چند روز |
🧊 کمپرس سرد | ۲۰ دقیقه بگذار، ۱۰ دقیقه بردار | تا ۲۴ ساعت اول |
💊 مصرف دارو | طبق نسخه پزشک | کامل و دقیق |
🍲 رژیم غذایی | مایعات خنک و نرم | ۳ تا ۵ روز |
🚭 سیگار/قلیون | ممنوعیت کامل | حداقل ۷۲ ساعت |
🏋️♀️ فعالیت بدنی | استراحت نسبی | ۳–۵ روز اول |
🪥 مسواک | عدم تماس با زخم | ۷ روز اول |
🧂 شست وشو با آب نمک | با ملایمت | از روز دوم |
✅ اقدامات اولیه برای کنترل خونریزی
- گاز استریل را حداقل ۳۰ تا ۴۵ دقیقه به طور محکم روی محل جراحی فشار دهید.
- تا ۲۴ ساعت اول:
- تف نکنید.
- دهان خود را شست وشو ندهید.
- آب دهان را قورت دهید تا لخته ی خون در محل زخم تشکیل شود.
🧊 کاهش ورم و التهاب صورت
- استفاده از کمپرس سرد روی ناحیه صورت (۲۰ دقیقه گذاشتن، ۱۰ دقیقه برداشتن) در ۲۴ ساعت اول مؤثر است.
- این کار را در همان روز عمل چند نوبت انجام دهید تا از تورم پیشگیری شود.
💊 داروها را دقیق مصرف کنید
- آنتی بیوتیک و مسکن های تجویزی را طبق دستور پزشک، دقیق و کامل مصرف کنید.
- اگر سابقه حساسیت دارویی دارید، حتماً قبل از مصرف، پزشک خود را مطلع سازید.
🍲 تغذیه مناسب بعد از جراحی
- در روزهای اول، فقط از غذاهای نرم و خنک مانند سوپ ولرم، پوره سیب زمینی، ماست و فرنی استفاده کنید.
- از مصرف غذاهای سفت، ترد، جویدنی، داغ یا خیلی سرد بپرهیزید.
- از نی برای نوشیدن استفاده نکنید چون مکش می تواند لخته را جدا کرده و زخم را باز کند.
🚭 ممنوعیت ها و محدودیت های مهم
- سیگار و قلیان تا حداقل ۷۲ ساعت بعد از جراحی کاملاً ممنوع است؛ این مورد از عوامل اصلی عفونت بعد از جراحی است.
- از فعالیت بدنی شدید یا ورزش تا چند روز خودداری کنید.
- مسواک زدن مستقیم محل جراحی تا یک هفته ممنوع است.
🧂 بهداشت دهان بعد از روز اول
- از روز دوم، دهان را به آرامی با محلول آب نمک ولرم (۱ قاشق چای خوری نمک در یک لیوان آب) بشویید.
- سایر دندان ها را طبق معمول مسواک بزنید، فقط مراقب ناحیه جراحی باشید.
📍 چه زمانی باید به دندان پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز هر یک از موارد زیر، در اسرع وقت به دندان پزشک مراجعه کنید:
علامت هشدار | توضیح |
🔴 خونریزی شدید | اگر بعد از چند ساعت هنوز خونریزی دارید و متوقف نمی شود. |
🔴 درد شدید | دردی که با مسکن کنترل نمی شود. |
🔴 تب یا تورم غیرطبیعی | نشانه احتمالی عفونت یا واکنش التهابی شدید. |